Surplus Radio Bulletin

Willie, PA0WDH uit Haaksbergen, leent mij geregeld het clubblad van de Surplus Radio Society (SRS), Surplus Radio Bulletin. Voor de liefhebber van oude en groene apparatuur een mooi blad om te lezen.

In één van die nummers stond een opmerkelijke “in memoriam” van ON7JF. Deze old man is vorig jaar, zoals de advertentietekst luidde, schielijk overleden aan een cardiovasculair ongeval. Hij was zeer actief in de radiomiddens van het Mechelse en zijn radiovrienden hebben de nabestaanden geholpen met het uitklaren van zijn radionalatenschap.

Zo is de integrale militaire verzameling door de familie geschonken aan het nationale militaire museum in Brussel, waar na inventaris de verzameling zal te zien zijn voor het grote publiek. Een kleine anekdote: de militairen die belast werden met het ophalen van de verzameling moesten 3 maal langskomen met een truck om alles (10 ton) verhuisd te krijgen!

Radio Holland noodzender Renovas

Verder stond in hetzelfde nummer een mooie beschrijving van de Radio Holland noodzender Renovas, bij ondergetekende natuurlijk zéér bekend. Veel schepen uit de zestiger jaren waren uitgerust met de Renovas (Reserve En Noodzender Voor Alle Schepen). De zender is kort na de Tweede Wereldoorlog ontworpen en opgebouwd uit onderdelen van de BC-191, die toen natuurlijk in ruime mate voor handen waren.

De zender is voorzien van 4 stuks VT4C (211) triodebuizen (oscillator, buffer en 2 in de eindtrap) en een VT25 (10Y) triode als LF-oscillator (de zender kan een gemoduleerd A2 signaal uitzenden). Binnen het bereik 410 tot 520 kHz kan op vast ingestelde frequenties 500, 474 en 454 kHz worden uitgezonden (de internationale noodfrequentie en twee werkkanalen).

De antenne wordt via een variometer afgestemd, in de noodantenne van het schip (dit was altijd een gescheiden L- of T-antenne) leverde zender zo’n 3 ampère antennestroom. In de kast zit een dynamotor die van 24 VDC (de noodaccu) de benodigde voedingsspanningen maakt. Alles natuurlijk superrobuust gebouwd in een stalen kast van een halve kubieke meter!

Een enorme schok

Eén van de taken van de sparks was het onderhouden van het radiostation en hulpapparatuur, zoals de noodaccu. Deze moest geregeld worden gemeten (zuur wegen) en eens in de zoveel tijd geheel worden ontladen en opnieuw geladen, in de haven natuurlijk. Daar gebruikte je dan de Renovas voor, de dynamotor nam een behoorlijke stroom en de 200 Ah accu was na een uur of 8 wel behoorlijk leeg (zuurdichtheid van cellen dan ca. 1,15 als ik me goed herinner).

Een anekdote: de Renovas had ook een ingebouwde drooglamp die gewoon op de 220 V boordnet was aangesloten. Bij het uit de kast tillen van de zender greep ik eens in de contacten van de lamphouder (de drooglamp was namelijk niet aangebracht…) met een enorme schok tot gevolg. Dan denk je niet aan even opspringen, de hele kast donderde gelijk op de vloer (en overleefde de val, evenals de sparks – plus voor de robuustheid!). De Renovas zal ik dus nooit vergeten. Met dank aan Frans, PA1SR, voor het artikel en de foto’s!

Het tijdperk van miniaturisatie

In de jaren zeventig begon het tijdperk van miniaturisatie. Transistoren en andere halfgeleiders maakten het mogelijk om zenders en ontvangers veel kleiner dan voorheen op te bouwen. Yaesu bracht een miniatuur transceiver op de markt voor mobiel gebruik: de FT-7. In een Electron uit die jaren stond een artikel van een old man die met zo’n spiksplinternieuwe mini-transceiver om z’n nek vanaf het strand bij Bloemendaal een QSO maakte met de States. Het toeval wil dat ik de hand op die set heb weten te leggen, met dank aan mijn vriend PA0EFI.

Het was zijn zender die toen beschreven werd. Wat is het voor een apparaat? Een uitermate robuust geval, met afmetingen van 30 x 20 x 10 cm, gebouwd in een stalen kast met steekprinten, gewicht 5 kilo (exclusief voeding). Niet even iets om in de rugzak te stoppen dus! Geschikt voor CW en SSB, output 10 Watt en werkend op de vijf traditionele banden 80 t/m 10 meter. Geen knop teveel: afstemming (analoog natuurlijk), AF/RF gain, microfoon, clarifier, bandschakelaar en aan/uit. Geen PA tuning, gewoon aan een 50 ohm antenne en zenden maar.

Het voeden van zo’n set

Wat neemt zo’n set nu op? Niet eens zo veel meer als de moderne FT-817, namelijk 3 A bij zenden en 400 mA bij ontvangen (FT-817: 2 A bij zenden met 5 Watt en 450 mA bij ontvangen en hij weegt natuurlijk veel minder, maar iets meer dan een kilo). In ieder geval kun je met een kleine gelaccu de FT-7 heel behoorlijk gebruiken. Ik heb de automatische minituner T1 van Elecraft bij de FT-7 gebruikt en dat gaat ook prima, met een kort HF signaaltje stemt de tuner keurig af.

Na een lange winterslaap heb ik de zender opgestart, werkte meteen, al laat de gevoeligheid te wensen over. Hopelijk kan dat worden opgekrikt na afregeling van alle kringen. Toch een paar verbindingen op 80, 40 en 20 gemaakt met SSB en CW, geen klachten van het tegenstation. Niks mis met de kwaliteit van Yaesu dus! De zender zal een plekje krijgen in de caravan voor het vakantiewerk, al is het jammer dat de WARC banden er niet op zitten. Er is ook nog ooit een 100 Watt versie onder de naam FT-7B verschenen. Maar zoals bekend levert het verschil tussen 100 Watt en 5 Watt output (20x meer vermogen, 13 dB gain) slechts 2 schamele S-punten op, dus ook met de FT-7 kun je alles werken wat je hoort!

73,
Hans, PA0HRM

Dit is een herdruk van PSE QSL bericht 44 zoals ooit in het blad Twente Beam van VERON afdeling Twente verschenen.